Τι είναι ο θυμός;
Όλοι έχουν νιώσει το αίσθημα του να είσαι θυμωμένος/η. Είναι ένα από τα βασικότερα συναισθήματα που βιώνονται στους πρώτους μήνες της ζωής. Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό, συνήθως υγιές συναίσθημα και είναι απαραίτητο για την προστασία και την επιβίωση. Χωρίζεται σε τρεις διαδικασίες: την έκφραση, την καταστολή (καταπίεση συναισθημάτων) και την ηρεμία.
Μπορεί να έχει διαφορετικές διαβαθμίσεις ανάλογα τη συχνότητα, συμπεριφορά και ένταση θυμού. Αν ξεπεράσει το όριο μπορεί να οδηγήσει σε επιθετικές συμπεριφορές και να επηρεάσει βαθύτατα την ζωή του ατόμου . Αυτός/η που το βιώνει μπορεί να μην νοιώθει ευχάριστα αλλά είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το «ειδικό» έργο που επιτελεί ο θυμός. Μπορεί να είναι καλός και αν εκφραστεί με ήρεμο και ξεκάθαρο τρόπο μπορεί πχ. να μεταφέρει ένα αρνητικό συναίσθημα που κρατιόταν για καιρό κρυφό.
Ο θυμός μπορεί να εκφραστεί με τρεις τρόπους :
- Με μια ψύχραιμη και διεκδικητική έκφραση του συναισθήματος. Πχ. Μπορεί να δράσει σαν κινητήριος δύναμη έτσι ώστε να βρεθεί λύση σε κάποιο πρόβλημα.
- Με επιθετική συμπεριφορά. Πχ Με την σωματική ή λεκτική βία.
- Με την παθητική επιθετικότητα Πχ. Με το να μην δείχνουμε ότι έχουμε θυμώσει αλλά να ζητούμε να τιμωρήσουμε τον άλλο, που μας έβλαψε
Τι μπορεί να μας θυμώσει;
Μπορεί να είναι συγκεκριμένα εξωτερικά ερεθίσματα που αφορούν πρόσωπα, αντικείμενα. Πχ Θυμώνουμε που έχουμε κολλήσει στην κίνηση και έχουμε αργήσει στην δουλειά μας.
Συνδυασμός εξωτερικών ερεθισμάτων και προηγούμενων εμπειριών. Πχ Αντιδρούμε με θυμό σε ένα άγγιγμα λόγω πυροδότησης από τραυματική εμπειρία (κακοποίηση) του παρελθόντος
Εσωτερικές συγκρούσεις με αναμνήσεις και συναισθήματα (απόρριψης-ταπείνωσης) που δημιουργούν δυσφορία και μπορεί να ενέχουν κρυφές και ασυνείδητες αιτίες. Πχ Θυμώνουμε όταν σκεφτόμαστε αρνητικά σχόλια που έκανε κάποιος για εμάς.
Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν είμαστε θυμωμένοι;
Όταν είμαστε θυμωμένοι οι χτύποι της καρδίας και η αρτηριακή πίεση μας ανεβαίνει και επηρεάζει τις ορμόνες μας, τη νοραδρεναλίνη και την αδρεναλίνη. Τα συνήθη συμπτώματα του θυμού είναι παρόμοια με το άγχος και είναι: η μυϊκή ένταση, ταχυπαλμία, ξηροστομία, δύσπνοια κ.α. Όλα αυτά τα συμπτώματα επηρεάζουν την γνωσιακή μας δραστηριότητα με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να σκεφτούμε καθαρά όταν βιώνουμε έντονο θυμό.
Πότε ο θυμός μας είναι πρόβλημα;
Όταν ο θυμός είναι έντονος και έχει γίνει μια συχνή συγκινησιακή κατάσταση η οποία δεν κατευνάζεται, τότε καταλαβαίνουμε ότι ο θυμός έχει γίνει κυρίαρχος του εαυτού μας. Μπορεί να μας οδηγήσει σε απώλεια ελέγχου της συμπεριφοράς μας, να γίνει καταστροφικός και επιθετικός για τον εαυτό μας η/και για τους άλλους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τεράστιες δυσκολίες στη προσωπική , κοινωνική και επαγγελματική ζωή.
Πως αντιμετωπίζεται;
Ο θεραπευτής αρχικά βοηθάει τον θεραπευόμενο να εκφράσει και να συνειδητοποιήσει τα συναισθήματα του (αρνητικά ή θετικά). Ύστερα ακούει τον θυμό του και προσπαθεί μαζί του να βρει από που πηγάζει και πως πυροδοτείται αυτή η εσωτερική σύγκρουση. Τις περισσότερες φορές δεν είναι διακριτά τα καταπιεσμένα συναισθήματα πχ. άγχος, φόβος που δημιουργούν θυμό και μπορεί να είναι κρυφές και ασυνείδητες οι αιτίες.
Κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας προτείνονται από τον θεραπευτή κάποια γνωσιακά εργαλεία και τεχνικές χαλάρωσης έτσι ώστε να κατευνάσουν την ένταση του θεραπευόμενου και να του προσφέρουν μια πιο ήρεμη ματιά.
Στη συνέχεια δουλεύει πάνω στην ενσυναίσθηση των πράξεων και των συνεπειών που έχουν τα ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα θυμού, για αυτόν και για τους κοντινούς του ανθρώπους. Η ψυχοθεραπεία τον βοηθά να ανακτήσει τον έλεγχο της ζωής του, να αποδεχτεί τα υπάρχοντα δεδομένα και τον εαυτό του. Με απώτερο σκοπό να μειώσει η να εξαλείψει τις εκρήξεις θυμού και να δημιουργήσει έναν διαχειρίσιμο θυμό με λειτουργικούς τρόπους έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής.
